با توجه به مطرح شدن جدی موضوع صرفه جویی در مصرف انرژی و بهینه سازی مصرف سوخت و پایین آوردن هزینه های شارژ در ساختمان ها، استفاده از سیستم مدیریت هوشمند سازی ساختمانها امری اجتناب ناپذیر انگاشته می شود.
با به‌کارگیری سیستم مدیریت هوشمند سازی ساختمان می توان بازدهی امکانات و تسهیلات کنونی ساخنمان را افزایش داده و عملکرد آنها را بهینه نمود و همچنین سطح خدمات را با به کارگیری پیشرفت ها و فناوری های روز ارتقاء داد.
یک ساختمان هوشمند ساختمانی است که دارای یک زیر بنای ارتباطی پیشرفته است و کلیه سیستمهای این ساختمان با استفاده از امکانات کامپیوتری به‌صورت مرکزی مانیتور و کنترل می شوند و ساکنین این ساختمانها ضمن استفاده از خدمات پیشرفته ساختمان هوشمند، در مصرف انرژی صرفه جویی قابل ملاحظه ای کرده و یک خانه لوکس را نیز تجربه می‌کنند.
افزایش رفاه محیطی و لوکس نمودن ساختمان با مکانیزه کردن سیستمهای موجود ساختمان
·کاهش مصرف انرژی در ساختمان با بهره برداری بهینه از انواع سوخت و جلوگیری از اتلاف و پرت منابع تجدید ناپذیر و ارتقاء کارایی مدیریت انرژی
کاهش هزینه های شارژ و نگهداری به مقدار قابل ملاحظه با به کارگیری روشهای نوین مدیریت هوشمند
افزایش ایمنی و امنیت ساختمان از طریق ایجاد سیستم های نظارت و کنترل مستمر و غیر مستمر بر روی کلیه سیستم های موجود ساختمان اعم از کنترل تردد و سطح دسترسی و کنترل حریق و ضد سرقت و دوربین های مدار بسته
کنترل دما در ساختمان با به کارگیری سیستم های گرمایش و سرمایش خودکار
کنترل خودکار روشنایی ساختمان با به کارگیری سیستم های هوشمند کنترل روشنایی
کنترل و مانیتورینگ ساختمان به صورت مرکزی و از راه دور از طریق سیستم های کامپیوتری
افزایش کارایی و بهره وری سیستم ها و امکانات موجود در ساختمان با استفاده از سیستم کنترل مرکزی و تعبیه برنامه نرم افزاری و ایستگاه های کار
کنترل یکپارچه تمامی سیستم های مکانیکی، الکتریکی، تهویه، روشنایی، تردد و حفاظت، اعلام حریق و کنترل دود، آسانسورها، حرارتی و ……
کاهش نیروهای انسانی درگیر در ساختمان و خطاهای ناشی از عملکرد آنها
افزایش عمر مفید تجهیزات بکار رفته در ساختمان با به کارگیری بهینه از آنها
Building Management System یا Building Automation System یا Intelligent Building با هدف کلی خودکار سازی و یکپارچه نمودن تاسیسات و تجهیزات مستقر در داخل و خارج ساختمان در راستای استفاده بهینه تر از امکانات به وجود آمده است. یکی از مزایای رشد سریع فن آوری اطلاعات، توسعه سیستمهایی است که می‌توانند تغییرات اطراف ما را اندازه‌گیری و ارزیابی کرده و نسبت به آنها عکس العمل داشته باشند. این توانایی در کنترل تغییرات منجر به تغییر در محیط فیزیکی اطراف ما، بخصوص ساختمانهایی که در آنها کار می‌کنیم، گشته است.
در نتیجه این تغییر، ما شاهد رشد وسیع و مهمی در زمینه ساختمانهای هوشمند، ساختمانهایی که سیستمهای ارتباطاتی و فن‌آوری اطلاعات را ترکیب کرده و یک سیستم یکپارچه راحت، با امنیت بالا، سودمند از لحاظ اقتصادی و در نهایت با هزینه پائین بوجود می‌آورند، هستیم.
به طور کلی ساختمان هوشمند، ساختمانی است که مجهز به یک زیر ساختار ارتباطاتی قوی بوده که می‌تواند به صورت مستمر نسبت به وضعیتهای متغیر محیط عکس العمل نشان داده و خود را با آنها وفق دهد و همچنین به ساکنین ساختمان این اجازه را می‌دهد که از منابع موجود به صورت موثرتری استفاده نموده و امنیت و آرامش آنها را افزایش دهد.
هزینه های جاری یک ساختمان معمولا هزینه‌های سربار زیادی را برای انواع مشاغل و ساکنان ایجاد می‌کند، و همین موضوع می‌تواند در سود دهی نقش عمده‌ای را ایفا کند. به علاوه، خیلی از سازمانها در دنیا به صرفه جویی در مصرف انرژی و هر چه بهتر کردن محیط‌های کاری و زندگی خود روی آورده‌اند. صاحبان مشاغل مختلف به صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهینه سازی محیط زندگی و کم کردن هزینه های سرویس و نگهداری برای اینکه بتوانند به هدف نهایی خود برسند از یک طرف، و از طرف دیگر احتیاج آنان به امنیت و در دسترس بودن اطلاعات در زمان حقیقی، روی آورده‌اند تا جایی که این تغییرات حتی در شرکت‌های بسیار کوچک نیز به چشم می‌خورد.
مزایای یک ساختمان هوشمند از طریق اتوماتیک کردن سیستمهایی مانند گرمایش، Ventilation، و تهویه مطبوع یا (HVAC) Air Conditioning، سیستم اعلام حریق و آتش نشانی، سیستمهای امنیتی و مدیریت انرژی و روشنایی بوجود می‌آید. به طور مثال، در نظر بگیرید که حریقی در یک ساختمان به وقوع بپیوندد، سیستم اعلام حریق به سیستم امنیتی بصورت خودکار ارتباط برقرار می‌کند و از این طریق قفلهای کلیه درب‌ها باز می‌شوند و مردم می‌توانند به راحتی از محل حریق دور شوند و سیستم امنیتی با سیستم HVAC نیز ارتباطی خودکار برقرار کرده و از این طریق هوای سالم جایگزین هوای دودآلود می‌شود. از سوی دیگر یکی از مزایای بسیار مهم این ساختمان ها، صرفه جویی در زمینه حامل های مختلف انرژی می‌باشد.
اجزای اصلی یک سیستم BMS
در این بخش به صورت خلاصه سیستم های مختلفی که در BMS مطرح می باشند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است هر کدام از این بخش ها خود دارای دامنه وسیعی می باشد و نیز سیستم های دیگری نیز وجود دارند که می توانند در زمره مفهوم BMS قرار گیرند.
1- سیستم امنیتی و حفاظتی
1- 1- سیستم حفاظت خارجی
• فنس الکترونیک
جهت نظارت بر محیط ساختمان و یا محوطه و تشخیص هر گونه ورود غیر مجاز، استفاده از فنس های الکترونیکی یکی از بهترین روش های موجود می‌باشد. تا کنون انواع مختلفی از این فنس ها ابداع گردیده است که هریک دارای قابلیت های مختلفی می‌باشد. با نصب این گونه فنس ها که برخی به صورت یک کابل و برخی به صورت پرتوی مادون قرمز می‌باشند، می توان به راحتی نقطه ای که مهاجم قصد ورود از آنجا را داشته مورد شناسایی قرار داد و دوربین ها و یا سایر سیستم های موجود را برروی آن نقطه متمرکز نمود.
• دوربین های نظارتی محوطه خارجی
جهت نظارت کامل برروی محوطه خارجی، درب های ورودی و سایر اماکن مهم، می توان از انواع مختلف دوربین های نظارتی استفاده نمود. نوع و تعداد دوربین های مورد استفاده بر حسب منطقه جغرافیایی، نوع کاربرد و نیازمندیها فرق خواهد نمود. این دوربین ها از طریق سیم و یا به صورت بیسیم اطلاعات خود را به شبکه BMS ارسال و از آنجا در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت.
1- 2- سیستم حفاظت داخلی
• سنسورهای آشکار سازی ورود غیر مجاز
انواع مختلفی از سنسورهای آشکار سازی ورود غیر مجاز می‌تواند در داخل ساختمان نصب گردد مانند سنسورهای آشکار ساز حرکت مافوق صوت و مادون قرمز، سنسورهای آشکار سازی باز شدن درب و یا پنجره، سنسورهای آشکار سازی شکستن شیشه و یا سوراخ شدن دیوار و یا سقف و غیره.
• دوربین های نظارتی داخل ساختمان
در داخل ساختمان و یا داخل اتاق ها می‌توان انواع مختلفی از دوربین ها را با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار داد. اطلاعات این دوربین ها نیز می‌تواند به صورت سیمی و یا بیسیم به شبکه BMS منتقل گردد.
• سیستم گشت و نگهبانی داخل ساختمان
همانند سیستم گشت و نگهبانی محوطه بیرونی، در داخل ساختمان ها نیز می‌توان سیستم نظارت لحظه به لحظه بر فعالیت های نگهبانان را اجرا نمود.
• سیستم کنترل دسترسی به آزمایشگاهها و سایر مکان های حساس
جهت نظارت و مدیریت دقیق برای دسترسی به مکان های حساس، می توان از انواع مختلفی از سیستمهای مبتنی بر رمز، کارت هوشمند، کارت بدون تماس، اثر انگشت و غیره استفاده نمود.
• سیستم حضور و غیاب کارکنان
سیستم حضور و غیاب کارکنان نیز بر اساس روش های بند قبلی می تواند پیاده سازی شود.
– سیستم صوتی
• سیستم صوتی داخل ساختمان ها
سیستم صوتی و paging در داخل ساختمان ها نیز یکی از مواردی است که می تواند به طرق گوناگون پیاده سازی شود. قابلیت پخش پیام از طریق شبکه یکی از مزایای برخی از این سیستم ها می‌باشد.
• مراکز تلفن محلی ساختمان ها
استفاده از مزایا و ویژگیهای مراکز تلفن جدید دیجیتال و یا VOIP یکی دیگر از اهداف پیاده سازی این سیستم می‌باشد.
3- سیستم کنترلHVAC
• سیستم نظارت و کنترل بر تاسیسات ساختمان ها
نظارت و کنترل کامل و لحظه به لحظه بر اجزای مختلف تاسیسات مانند بویلرها، شیرها، مشعل ها و موارد دیگر و فرمان پذیری آنها از کنترلها و سنسورهای نصب شده در داخل و خارج ساختمان از جمله ویژگیهای این سیستم می‌باشد.
• کنترلرهای هوشمند دما و تهویه مطبوع در داخل ساختمان
جهت مدیریت دقیق و صرفه جویی در مصرف انرژی، استفاده از کنترلرهای هوشمند در داخل ساختمان می تواند تا حد زیادی کاهش هزینه ها را در بر داشته باشد.
4- سیستم آتش نشانی
سنسورهای مختلف تشخیص دود، حرارت و آتش در داخل ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد که اطلاعات آنها نیز به صورت لحظه به لحظه در داخل سیستم ثبت می‌گردد.
• سیستم اطفای حریق
در برخی از اماکن حساس می‌توان سیستم های اطفای حریق را نیز مورد استفاده قرار داد.
• سیستم اعلام نشت گازهای خطرناک
سیستم اعلام نشت گاز طبیعی و یا سایر گازهای خطرناک و انجام اقدامات خودکار می تواند در برخی ساختمان ها و یا آزمایشگاهها مورد استفاده قرار گیرد.
5- مدیریت سیستم انرژی الکتریکی
• مدیریت تابلو برق ها و ترانس ها
نظارت و مانیتورینگ تاسیسات الکتریکی نصب شده، علاوه بر فراهم نمودن اطلاعات مفید در زمینه مدیریت این تاسیسات می‌تواند تا حد زیادی در صرفه جویی انرژی تاثیر گذار باشد.
